İNTİFA HAKKI
İntifa hakkı
İntifa hakkı sınırlı ayni haklardan olan irtifaklardandır. Sınırlı ayni haklar da birer mutlak haktır ve ayni hakların tüm özelliklerini gösterir. İntifa hakkı herkese karşı ileri sürülebilir, herkesçe ihlal edilebilir ve hak sahibine eşya üzerinde doğrudan hakimiyet sağlar. İntifa hakkı taşınmazın tümü üzerinde kurulabileceği gibi bir kısmı üzerinde de kurulabilir.
Bu hak düzenli bir kişisel irtifaktır. Hakkın düzenli olmasından kasıt sadece kişiye bağlı olarak kurulabilir olmasıdır. Yani intifa hakkı sahibi yalnızca gerçek veya tüzel kişiler olabilmektedir.
Taşınmazın üzerinde bu hakkı kurma yetkisi sadece malike (mülkiyet sahibine) tanınmıştır. İntifa hakkı tanınan kimse ise mülkiyet hakkının malike vermiş olduğu yetkilerden yalnızca tasarruf etme yetkisini kullanamaz. Çünkü burada mülkiyetin devri söz konusu değildir. Hak sahibine o malı kullanma ve ondan yararlanma yetkilerini tanır. Yararlanmaya doğal ve hukuki semereler dahildir. Doğal semereye taşınmaz üzerinde bulunan ağacın ürünleri, hukuki semereye ise hak sahibinin hakkın konusu olan taşınmazı/taşınmazları kiralaması sonucu elde ettiği gelir örnek verilebilir.
İntifa hakkı hak sahibi tarafından devredilemez, hak sahibinin mirasçılarına intikal edemez ve hacz edilemez nitelik gösterir.
Süresi ve Bedeli
Gerçek kişilere bu hakkın tanınması halinde hak süreli veya hak sahibinin hayatı boyunca tanınabilir. Hakkın süresiz olarak tanınması veya hak sahibinin ömründen daha uzun bir sürenin tanınmış olması halinde hakkın süresi hak sahibinin hayatı ile sınırlıdır.
Tüzel kişilerde ise bu hak en çok yüz yıllığına kurulabilmektedir. Öngörülen süreden önce tüzel kişiliğin sona ermesi (infisahı) durumunda hak devam etmeyip sona erecektir.
İntifa hakkı ivazlı (bedelli) veya ivazsız (bedelsiz) olarak tanınabilir. Hakkın bedelli olarak tanınması halinde satış, bedelsiz olarak tanınması halinde ise bağış hükümleri uygulanır.
Kurulması
Taşınmazlar üzerinde intifa hakkının kurulması için bir kazanma sebebine ihtiyaç vardır. Kazanma sebebi sözleşmeye dayanabileceği gibi kanuna (kanuni hak-ölüm halinde sağ kalan eşe tanınan hak) veya bir mahkeme kararına dayanabilir. Sözleşmeyle kurulması halinde bu sözleşme resmi şekle tabi olup sözleşmenin tescili gerekir. Yani tapu müdürlüklerinde resmi senet düzenlenmelidir.
İstenen Belgeler
- Hakka konu taşınmazın varsa tapu senedi; yoksa taşınmazın ada ve parsel numarasını içerir belge veya malikin sözlü beyanı,
- Tarafların veya yetkili temsilcilerinin fotoğraflı nüfus cüzdanları veya pasaportları ile temsilciliğe ilişkin belgeler,
- Tarafların son altı ay içinde çekilmiş 6×4 cm büyüklüğünde birer vesikalık fotoğrafları,
- İntifa hakkı mahkeme kararı ile tesis edilecek ise mahkeme kararı,
- Kanuni intifa hakkı tesis edilecek ise, sağ kalan eşin intifa hakkını seçtiğine dair mirasçılık belgesi,
- Hak taşınmazın bir kısmı üzerinde kurulacaksa bu kısmı gösterir kroki, belediye encümen kararı veya il özel idare yazısı,
- Belediyeden taşınmazın emlak vergisi değerini gösterir yazı.
İşlemin Mali Yönü
1) Bu hakkın tesisinde; taşınmazın kayıtlı değerinin 2/3′ ünden az olmamak üzere intifa hakkının kurulması için ödenen bedel üzerinden, yalnızca lehine intifa hakkı tanınandan 492 Sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı tarifenin (20.e) pozisyonu uyarınca binde 20 oranında tapu harcı tahsil edilir.
Hak bedelsiz olarak tanınıyor ise yine lehine hak tesis edilenden (4) nolu pozisyon uyarınca, taşınmazın kayıtlı değerinin 2/3′ ünün değeri üzerinden binde 68,31 oranında tapu harcı tahsil edilir.
Ayrıca veraset ve intikal vergisi için tahsili için işlemden sonra vergi dairesine bildirim yapılır.
2) Döner Sermaye İşletmesince belirlenen tarifeye göre ücret tahsil edilir.
Terkini (Silinmesi)
İntifa Hakkının sona erme nedenleri;
a) Hak sahibinin haktan vazgeçmesi,
b) Süreli ise sürenin dolması,
c) Hak sahibinin ölümü,
d) Mahkeme kararı ve
e) Kamulaştırmadır.
Bu hallerde terkin işlemi gerçekleştirilir. Tapu kayıtlarının terkininde tescil istemleri hükümleri uygulanır. Terkin için tescil istem belgesi düzenlenir. Hak sahibinin ölümü sebebiyle terkin halinde hak sahibinin ölümü, hak sahibinin ölü olduğuna dair nüfus kayıt örneği veya veraset senedi ile kanıtlanmalıdır. Diğer hallerde herhangi bir belge istenmez. Terkin isteminde bulunanın hak sahibi olduğunun nüfus cüzdanı veya pasaportla belirtilmesi ve bir adet vesikalık fotoğrafı gerekir. İşlem temsilci ile görülüyor ise temsil belgesi de aranacaktır.
